Exorbitante beloningen voor de top zijn een groeiend probleem voor de maatschappij en bedrijven. Complexe bonusstructuren en aandelenopties vergroten de kloof tussen arm en rijk in rap tempo. Een sprekend voorbeeld is de gigantische bonus van 56 miljard dollar die aandeelhouders onlangs goedkeurden voor Elon Musk, CEO van Tesla. Triodos Investment Management (Triodos IM) analisten Lilia Feghiu en Fabian Meijs pleiten voor evenwichtige en eerlijke beloningen.
Toenemende inkomensongelijkheid
De buitensporige beloning van CEO’s staat centraal in het debat over toenemende inkomensongelijkheid. Terwijl bestuurders miljarden verdienen, wordt de kloof met de gemiddelde werknemer steeds groter.
"In ons recent bijgewerkte paper over buitensporige beloningen, laten we zien hoe de kloof tussen CEO’s en werknemers de afgelopen decennia sterk is gegroeid," vertelt Meijs. In 1978 verdiende een CEO gemiddeld 30 keer het salaris van een doorsnee werknemer. In 2023 was dit opgelopen tot meer dan 300 (!) keer. "Deze scheefgroei is steeds moeilijker te rechtvaardigen en brengt allerlei ongewenste neveneffecten met zich mee," vervolgt Meijs.
De trend lijkt onbedwingbaar, met het extreme beloningspakket van Musk als recent voorbeeld. "Is het ethisch dat één persoon zoveel meer geld en macht heeft? Een CEO mag goed beloond worden voor prestaties, maar er is een grens. Zeker als het de welvaartsongelijkheid vergroot," stelt Meijs. "Wat betreft Tesla besloten we een paar jaar geleden al om niet te investeren, vanwege de buitensporige beloning van Musk."
Gevolgen voor bedrijven en de samenleving
Het enorme verschil tussen de beloning van een CEO en het inkomen van werknemers veroorzaakt spanningen binnen een bedrijf, maar de impact reikt verder dan dat. Meijs legt uit: "CEO’s bouwen zogenoemde generatierijkdom op en geven dit door aan hun kinderen en kleinkinderen, die via privéscholen en exclusieve netwerken betere kansen krijgen. Terwijl dit voor kinderen van werknemers vaak niet het geval is."
"De groeiende welvaartskloof is een serieuze bedreiging voor sociale cohesie en democratische instituties," voegt Feghiu toe. "Ongelijkheid is niet alleen een economisch, maar ook een sociaal en politiek probleem."
Betere structuur voor beloning
Volgens Feghiu moet de discussie niet enkel gaan over de hoogte van beloningen, maar ook over de manier waarop ze worden toegekend. “Een bestuurder moet betaald worden op basis van prestaties en volgens duidelijke criteria, niet simpelweg voor het hebben van de functie. CEO’s moeten worden gestimuleerd om langetermijndoelen na te streven, zoals duurzame groei, rendement op investeringen en klimaatbeleid."
Bonussen voor kortetermijnprestaties, zoals het bereiken van een bepaalde beurskoers, werken vaak averechts. Feghiu: "De beurskoers wordt beperkt beïnvloed door het management. Een focus op de korte termijn kan CEO’s verleiden tot risicovol gedrag dat een bedrijf en aandeelhouders op langere termijn schaadt."
Meijs wijst nog op iets anders: "Bij Tesla werd het beloningspakket uitgekeerd in de vorm van nieuw uitgegeven aandelen, waardoor het belang van bestaande aandeelhouders verwaterde. Opmerkelijk genoeg stemde een meerderheid van hen ermee in. Was dit puur om Musk aan Tesla te binden?"
ESG-metrics in beloningsbeleid
Een duurzame benadering van bestuurdersbeloning zou rekening moeten houden met milieu-, sociale en governancefactoren (ESG). Hoewel sommige bedrijven ESG-criteria in hun beloningsbeleid opnemen, gebeurt dit nog te weinig om echte verandering teweeg te brengen.
"Elke beloningsregeling moet rekening houden met ESG-indicatoren," benadrukt Feghiu. "We willen dat CEO’s waarde creëren op de lange termijn en zich niet alleen richten op de volgende kwartaalcijfers. Vijf jaar geleden werd ESG nauwelijks meegenomen in beloningsstructuren. Nu zien we dat steeds meer bedrijven deze criteria opnemen in hun langetermijnplannen. Dat is positief, maar nu moeten we zorgen dat de ze effectief zijn en echte impact hebben."
Beleggers spelen belangrijke rol
Actief het gesprek aangaan met bedrijven lijkt z’n vruchten af te werpen. "We zien al verandering bij een aantal bedrijven, bijvoorbeeld bij Besi," zegt Meijs. “Wij maken verschil door grenzen te stellen aan CEO-beloningen en relevante ESG-doelen."
Triodos IM beoordeelt bestuurdersbeloningen aan de hand van een strikt raamwerk, waarbij zowel de absolute hoogte als de verhouding tot het gemiddelde werknemerssalaris wordt meegewogen. Bedrijven met een verhouding boven de 100:1 triggeren de aandacht. Meijs: "Natuurlijk kijken we ook naar de grootte van een bedrijf. Bij de grootste bedrijven kunnen we een verhouding tot 250:1 accepteren, maar we zijn er wel scherp op."
Als bedrijven niet openstaan voor het gesprek, volgt Triodos IM een duidelijke strategie: "Als een bedrijf weigert met ons in gesprek te gaan, dan investeren we simpelweg niet," zegt Feghiu. "Wij kiezen bedrijven die niet alleen een positieve impact maken, maar ook verantwoord bestuur omarmen."
Triodos IM roept beleggers op om in te grijpen voordat de gevolgen van buitensporige beloningen onomkeerbaar worden. "Aandeelhouders moeten een eerlijkere, prestatiegerichte beloning eisen, in lijn met ESG-doelstellingen en het impactbeleid," stelt Meijs. "Want het wordt steeds duidelijker dat extreme inkomensongelijkheid economische groei dempt, de maatschappij destabiliseert en simpelweg onethisch is. Als beleggers hun stem laten horen, kunnen we verandering teweegbrengen."
