Klimaatverandering, demografie, politieke polarisatie en geopolitieke instabiliteit hebben een grote invloed op het concurrentievermogen, de groei en de inflatie van een land. De integratie van duurzaamheidsanalyses in staatobligaties is daarom een essentiële overweging voor beleggers. Lazaro Tiant, Sustainable Investment Analyst bij Schroders heeft zich verdiept in dit complexe onderwerp en richt zich met zijn analyse op drie belangrijke thema’s: klimaatrisico, onderwijs en sociaal-politieke stabiliteit - en hun invloed op de kredietvooruitzichten van een land.

1. Klimaatrisico: kwetsbaarheid, gereedheid en emissies

De fysieke risico’s die gepaard gaan met klimaatverandering hebben een directe impact op de landbouwactiviteiten, de beschikbaarheid van voedsel en de prijzen, waardoor de inflatierisico’s oplopen en landen die afhankelijk zijn van import nadelige gevolgen ondervinden. Ook landen die worden blootgesteld aan extreme hitte en overstromingen kunnen aanzienlijke economische schade oplopen. 

Fysieke risico’s hebben directe economische gevolgen, zoals schade aan eigendommen, en indirecte gevolgen in de vorm van schaarste van hulpbronnen en verstoring van de toeleveringsketen. Klimaatadaptatie, door proactief herstel van de infrastructuur of verbetering van ecologische netwerken, kan de economische schade van deze fysieke risico’s beperken. 

Overgangsrisico’s en -kansen manifesteren zich via de klimaatbeleidsagenda van een land en kunnen het opvoeren of terugschroeven van klimaatinspanningen inhouden. Door strategische beleidsvorming kunnen overheden economische groei stimuleren en tegelijkertijd de potentiële verliezen in BBP tegengaan die het gevolg zijn van niets doen.

Wat koolstofemissies betreft, kunnen regeringen beleid overwegen dat prijsmechanismen invoert die de prestaties van een land weerspiegelen. Economische activiteiten met een hoge uitstoot worden bestraft, wat de waardering van staatsschulden zal beïnvloeden. Aangezien een wereldwijd koolstofbeleid ontbreekt, zijn overwegingen zoals het aandeel van een land in de wereldwijde CO2-uitstoot minder belangrijk bij de waardering van staatsschulden dan de aanpak van een land om de transitie te maken en aan te tonen dat het land ‘climate ready’ is.

Beleggers die een goed begrip hebben van de specifieke initiatieven van een land om een transitie te vergemakkelijken of zich aan te passen aan fysieke risico’s, hebben meer inzicht in mogelijke verschuivingen in rendementen en het liquiditeitsprofiel van landen die echt vooruitgang boeken. 

Klimaatgereedheid en 10-jaars obligatierendementen

2. Demografie: onderwijs, innovatie en braindrain

Demografie speelt ook een rol bij de vooruitzichten van staatsobligaties. De druk ligt hier vooral op langetermijnschuld als gevolg van een stijgende afhankelijkheidsratio van ouderen en aanhoudende inkomensongelijkheid. Onderwijs, een investering in menselijk kapitaal, kan dergelijke ongelijkheden compenseren en de budgettaire houdbaarheid versterken, zolang de impact van braindrain (emigratie van hoger opgeleiden) tot een minimum beperkt blijft.

In een kenniseconomie kunnen originele ideeën en methoden door anderen worden gebruikt, wat het creëren van sociale waarde en potentiële economische groei stimuleert, zoals innovatie in verschillende sectoren. Braindrain kan echter aanzienlijke gevolgen hebben voor de binnenlandse capaciteiten van een land en de toekomstige groei.

Landen als Zweden, Australië en Canada hebben van oudsher talent in eigen land gehouden en doen dat nog steeds. Onderzoek van Schroders suggereert dat de landen die minder last hebben van braindrain de afgelopen 10 jaar een gemiddeld hogere economische groei kenden en lagere financieringskosten dan de landen die netto-exporteurs van kennis waren (VS, Japan, Portugal, VK, Zuid-Afrika, Frankrijk en Oostenrijk). 

3. Sociaal-politieke stabiliteit 

De sociaal-politieke stabiliteit van een land beïnvloedt de politieke risicopremies door de institutionele kracht te versterken of te ondermijnen. Politieke polarisatie kan de doeltreffendheid van de overheid verminderen en een negatieve invloed hebben op het vermogen van een land om een relevant (economisch) beleid te voeren.

10-jaars obligatierendementen en politieke- en bedrijfsstabiliteit

Conflicten of oorlogen leggen een aanzienlijke financiële last op een land, vooral door de hoge militaire uitgaven, wat leidt tot meer leningen en hogere obligatierendementen. Omgekeerd hebben politiek stabiele landen vaak lagere obligatierendementen en minder inflatievolatiliteit. 

Over het algemeen zijn de negatieve effecten van politieke instabiliteit op de kredietwaardigheid van overheden aanzienlijk. Conflicten en geopolitieke tegenstellingen verstoren de economische activiteit, ontmoedigen investeringen en beïnvloeden de groei. Voor beleggers is het essentieel om te kijken naar de veerkracht, het aanpassingsvermogen en het vermogen van een land om geopolitieke uitdagingen het hoofd te bieden en toch economisch concurrerend te blijven. 

Lees meer in het artikel “How do sustainability factors affect a country’s sovereign bonds outlook?” In het Sustainable investment report Q1 2024 van Schroders.