Aarde, een van de oudste en duurzaamste bouwmaterialen, beleeft een 21e-eeuwse revival dankzij robottechniek.

Huizen bouwen van aarde klinkt misschien prehistorisch, maar het oude bouwmateriaal beleeft een revival als duurzaam en economisch alternatief dat kan concurreren met beton en hout.

De bouwsector zoekt wereldwijd naar nieuwe duurzame technologieën en materialen waarmee we het stedelijke landschap duurzaam kunnen uitbreiden om tegen 2050 plaats te bieden aan naar schatting zes miljard stadsbewoners.

Hout is de afgelopen jaren steeds populairder geworden dankzij innovatieve bouwtechnieken zoals CLT (Cross Laminated Timber) of kruislaaghout. Maar zelfs als er hout in een gebouw wordt gebruikt, kan niet elk onderdeel van hout zijn. Vaak worden vloeren – die tweederde van de structurele massa van een gebouw uitmaken – gemaakt van beton om de thermische massa te vergroten, de kosten te verlagen en brandveiligheid en geluidsisolatie te bereiken.

Maar om echt duurzaam te zijn, moet een gebouw af van beton, dat als het meest gebruikte materiaal op aarde verantwoordelijk is voor acht procent van de wereldwijde koolstofuitstoot.

Rematter is een start-up uit Zug, Zwitserland, die precies dat doet, met aarde.

Het bedrijf combineert low-tech materialen zoals aarde met high-tech robotica om vloerplaten te maken van houten balken met zelfdragende vullingen met aarde. De hybride vloerplaten zijn net zo duurzaam, geluidsisolerend en brandwerend als beton. Bovendien hebben ze een concurrerende prijs en zijn ze zeer duurzaam.

“Als je een huis regeneratief wilt maken, moet je eerst het meest urgente probleem aanpakken: vloerplaten”, vertelt medeoprichter van Rematter Götz Hilber aan mega.

“Om gewapend beton op grote schaal te vervangen, moeten we de prijs per vierkante meter evenaren of overtreffen. Anders zal de oplossing niche blijven en beperkte voordelen bieden voor zowel mensen als de planeet.”

In het verleden waren aarden constructies vaak duur, omdat ze met de hand moesten worden gebouwd. Maar Rematter heeft een vindingrijke manier gevonden om het proces kostenconcurrerend te maken: het combineert slim productontwerp met robotica om zijn aardehouten vloerplaten in een gecontroleerde omgeving te prefabriceren. Het koopt materialen ook lokaal in, waardoor de transportkosten en de ecologische voetafdruk afnemen.

“Zelfs in Zwitserland is aarde als grondstof zeer betaalbaar en kan het vaak uit afgravingsmateriaal worden gehaald”, zegt Hilber.

Naar netto-positieve gebouwen
Het doel van Rematter is om de bouwindustrie netto positief te maken door natuurlijke materialen te combineren met slimme engineering en robotica en door het hele proces aan te drijven met hernieuwbare energie.

Dat houdt ook in dat we de ingebedde koolstof aanpakken, of emissies die optreden tijdens de hele levenscyclus van een gebouw, inclusief materialen, bouwactiviteiten en ontmanteling.

“We moeten onze mindset veranderen van het verkleinen van onze negatieve voetafdruk naar het vergroten van onze positieve voetafdruk”, zegt Hilber.

“Als je iets slechts vermindert, ben je altijd minder slecht. Dat is een frustrerende boodschap aan de mensheid. Wij willen ook niet neutraal zijn. Onze missie is om positief te handelen voor het klimaat en de hulpbronnen.”

De platen van Rematter produceren 80 procent minder ingebedde koolstof dan hun betonnen tegenhangers en streven ernaar om netto positief te worden. Volgens Hilber zal een kantoorgebouw van 10.000 m2 met hybride vloerplaten, aangedreven door hernieuwbare energiebronnen, in veertig jaar netto nul zijn. Daarna wordt het netto positief.
“Wij verbruiken geen hulpbronnen, we lenen ze gewoon van de natuur. Het aardmateriaal kan bijvoorbeeld eindeloos worden hergebruikt of teruggegeven aan de natuur”, zegt Hilber.

De start-up industrialiseert de geprefabriceerde modules die zijn bedacht en ontworpen in samenwerking met ZPF Ingenieure en Herzog & de Meuron en zijn ontwikkeld door het Zwitserse vastgoedbedrijf Senn voor het House of Research, Technology, Utopia and Sustainability (HORTUS) in de Zwitserse stad Basel.

Rematter is onlangs een samenwerking aangegaan met de Zwitserse academische instelling ETH Zürich voor een transformatiefonds van 8 miljoen Zwitserse frank om de toepassing van constructies van aarde en hout te versnellen. De huidige projectpijplijn omvat scholen en woon- en kantoorgebouwen. Het doel is om 900.000 m2 aan platen per jaar te produceren tegen 2028 – het equivalent van 90 voetbalvelden.

“HORTUS is het lighthouse- en landmark-project voor de vloerplaat van aarde en hout. Rematter zal deze oplossing opschalen en naar de massa brengen”, zegt Hilber.