Impactbeleggen mag dan zijn oorsprong hebben in private markten, het wordt ook steeds belangrijker in publieke markten. Onze Positive Change-strategie richt zich niet alleen op bedrijven met sterke sociale of ecologische referenties, maar ook op bedrijven die hun impact kunnen verbeteren door actief aandeelhouderschap.

Er is een voortdurende discussie in de wereld van duurzaam beleggen: kunnen beleggers in publieke aandelen beleggen met impact? Wij geloven dat ze dat kunnen en moeten.

De traditionele opvatting is dat impact van betekenis alleen kan worden bereikt door te beleggen in private markten.

Impactbeleggen dateert uit de jaren 1970 en betrof oorspronkelijk particuliere beleggers die kapitaal investeerden in specifieke ecologische of maatschappelijk verantwoorde projecten. De aanpak heeft twee voordelen: het genereren van financieel rendement en het teweegbrengen van positieve ecologische en sociale veranderingen. 

Het idee dat private equity de beste en meest efficiënte manier is om een positieve impact te bereiken, is onlosmakelijk verbonden met het idee dat particuliere beleggers veel meer controle hebben over hoe het kapitaal wordt gebruikt.

De meeste beleggingen op de publieke aandelenmarkten (afgezien van het proces van beursintroducties en secundaire aandelenaanbiedingen) hebben immers geen betrekking op het ophalen van nieuwe fondsen en sturen dus niet echt kapitaal. Hieruit volgt het argument dat een minderheidseigenaar van een beursgenoteerd bedrijf slechts kan hopen een beperkte impact te hebben in vergelijking met een belangrijke stakeholder of meerderheidseigenaar in private markten.

In sommige gevallen kan dat kloppen. Gezien de omvang van de publieke markten wereldwijd hebben beursgenoteerde bedrijven echter een enorme impact op de wereld en hebben hun aandeelhouders de kans om hun gedrag ten goede te beïnvloeden en te veranderen. Zelfs minderheidsaandeelhouders kunnen een rol spelen, onder meer door een dialoog aan te gaan en gezamenlijk actie te ondernemen.

Dat is onze benadering binnen onze Positive Change-strategie, die niet alleen belegt in bedrijven die al een sterke sociale of ecologische voetafdruk hebben, maar ook in bedrijven die hun ESG-imago kunnen verbeteren. Wij geloven dat bedrijven die zich richten op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN (SDG's) op de lange termijn zullen profiteren van superieure rendementen – en dat wij als beleggers een rol kunnen spelen in het aanmoedigen van deze bedrijven om zich te richten op de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen.

Het belangrijkste doel van impactbeleggen is om naast financieel rendement ook een positieve, meetbare impact te hebben op sociaal en milieugebied.

Laten we eens kijken wat impactbeleggen eigenlijk is. Het wordt gedefinieerd door de doelstellingen, niet door het type activa. 

Volgens het Global Impact Investment Network (GIIN) "is het belangrijkste doel van impactbeleggen om naast financieel rendement een positieve, meetbare sociale en milieu-impact te leveren".

Er moet intentie zijn en het moet meetbaar zijn. Deze doelstelling van impactbeleggen is zeker mogelijk via zowel private als publieke beleggingen.

GIIN legt verder uit dat de impact van een belegging een functie is van twee dingen:

• De impact van de onderliggende activa/onderneming(en) die de belegging ondersteunt – omschreven als 'bedrijfsimpact'.
• De bijdrage die de belegger levert om de onderneming(en) in staat te stellen die impact te bereiken – omschreven als 'beleggersimpact'.

Zowel de 'bedrijfsimpact' als de 'beleggersimpact' is duidelijk van toepassing op zowel publieke markten als particuliere beleggingen.

Bedrijfsimpact

Er is geen duidelijke overeenstemming over wat bedrijfsimpact is en hoe die gemeten moet worden. Het Chartered Financial Analysts Institute heeft zich onlangs in het debat gemengd en een aantal impactmodellen samengevat in drie categorieën:

• Impactgericht – Bedrijven die inkomsten genereren uit activiteiten of goederen die een directe positieve impact hebben op de maatschappij en/of de planeet. Het model is gebaseerd op een blijvende behoefte aan dat product of die dienst.
• Impact via activiteiten – Positieve impact wordt gecreëerd door de levering van goederen en diensten en de activiteiten van het bedrijf – bv. door werkgelegenheid bieden waar dat het meest nodig is of door te kiezen voor milieuvriendelijke leveringsopties. Deze positieve impact brengt waarschijnlijk extra kosten met zich mee voor het bedrijf.
• Kruissubsidie – Bedrijven die met hun belangrijkste inkomstengenererende activiteiten een nevenactiviteit kunnen ondersteunen die geen of weinig inkomsten genereert, maar die een positieve impact heeft.

Binnen dit raamwerk zijn er tal van mogelijkheden om te beleggen in bedrijven die een of meer van de drie soorten bedrijfsimpact leveren, zowel in publieke als in private markten.

Een ander discussiepunt is het meten en aantonen van de impact van bedrijven – de doeltreffendheid van de belegging.

Omdat private-equitybeleggers meer directe zeggenschap krijgen over hoe het bedrijf waarin wordt belegd zijn geld besteedt, kan het voor hen gemakkelijker zijn om een positieve impact aan te tonen – bijvoorbeeld als ze een specifiek product of een specifieke dienst aanmoedigen. Private markten hebben echter ook de neiging om veel minder openbaar te maken dan publieke markten en hebben minder beschikbare gegevens. Een private-equitybelegger heeft dus misschien meer controle over het sturen van het kapitaal, maar heeft moeite om de impact ervan te meten.

Bij beursgenoteerde bedrijven zijn er nog steeds problemen met het meten, maar er is doorgaans meer transparantie en openheid en er zijn vaak betere instrumenten om de impact te meten. Er worden best practices in de sector gedefinieerd en kaders vastgelegd.

In 2023 hebben bijvoorbeeld zo'n 23.000 bedrijven gegevens over hun milieuprestaties bekendgemaakt aan het milieuplatform zonder winstoogmerk Climate Disclosure Project, tegenover 9.526 in 2020. Samen vertegenwoordigen ze een marktkapitalisatie van 67 biljoen dollar. Daarvan verstrekte 38 procent informatie over milieuprestaties betreffende andere natuurgerelateerde kwesties dan het klimaat. Bovendien hebben 97 van de 100 grootste bedrijven ter wereld zich ertoe verbonden te rapporteren in overeenstemming met de richtlijnen van de Taskforce on Climate Related Disclosures (TCFD).

Overheidsbedrijven worden kritischer gevolgd door niet-gouvernementele organisaties en activisten, en dus door de publieke opinie, waardoor de behoefte aan transparantie en robuuste rapportage toeneemt. 

Als het gaat om de bedrijfsimpact, is er een sterk argument dat deze groter is van een groter bedrijf.

In onze Positive Change-strategie selecteren wij voor elk van onze bedrijven drie tot vijf materiële en relevante key performance indicators (KPI's) om de verandering in hun bedrijfsimpact te volgen, op basis van de SDG's en het materialiteitskader van de Sustainability Accounting Standards Board. Dat kunnen recyclingpercentages zijn voor een halfgeleiderfabrikant, het aandeel leningen aan groepen met een laag inkomen voor een bank of de vermindering van plastic verpakkingen voor een supermarkt.

Een voorbeeld van een bedrijf met een duidelijk positieve impact is HCA Healthcare, de grootste aanbieder van gezondheidsdiensten in de VS, met meer dan 180 ziekenhuizen en 2.000 zorginstellingen.

Het bediende 37 miljoen patiënten in 2022 – waaronder veel via door de overheid gefinancierde programma's – en heeft een marktaandeel van 6 procent in klinische diensten. De SDG Alignment Indicator van Pictet toont een sterke positieve afstemming op SDG 3 (Goede gezondheid en welzijn), terwijl de voordelen van de gezondheidszorg op het terugdringen van armoede en ongelijkheid worden weerspiegeld in secundaire positieve afstemming op SDG 5 (Gendergelijkheid) en SDG 1 (Geen armoede).

Dit impactgerichte bedrijf kan de reikwijdte van zijn positieve bijdrage vergroten door zijn inkomsten te verhogen en tegelijkertijd die kernactiviteit te gebruiken om de levering van nuttige diensten aan gemeenschappen met een achterstand te kruissubsidiëren. Belangrijke KPI's voor de impact van het bedrijf zijn onder meer het aantal patiënten dat wordt opgenomen in het door de Amerikaanse overheid gefinancierde Medicare-programma en de liefdadigheidszorg, naast het totale aantal patiënten dat wordt geholpen.

Beleggersimpact

Beleggers in beursgenoteerde bedrijven hebben misschien geen zetel in de raad van bestuur of directe controle over het management, maar ze hebben wel een stem die kan worden gebruikt en zeker kan worden gehoord.

Ze kunnen op drie manieren een positieve bijdrage leveren.

Ten eerste kunnen aandelenbeleggers invloed uitoefenen via actief aandeelhouderschap, waaronder directe betrokkenheid bij het bedrijfsmanagement en stemming bij volmacht.

Ten tweede door toegang te bieden tot en de kapitaalkosten te verlagen van bedrijven met ecologische of maatschappelijke producten of diensten.

Ten derde kunnen beleggers door het bevorderen van impactbeleggingen en onderzoek nieuwe kennis verspreiden en de principes van impactbeleggen in het bredere financiële ecosysteem verankeren.

Van deze drie kan actief aandeelhouderschap ongetwijfeld de grootste impact hebben. Talrijke studies hebben de effecten van aandeelhoudersbetrokkenheid van actieve vermogensbeheerders geanalyseerd. Ze hebben vastgesteld dat toegewijde beleggers met succes ESG-kwesties kunnen aankaarten bij bedrijven. Hoewel de mate van succes sterk varieert, afhankelijk van een aantal factoren, heeft academisch onderzoek aangetoond dat dit kan oplopen tot 60 procent.

Volgens het Positive Change-team van Pictet Asset Management is het echt goed om de tijd te nemen om een bedrijf volledig te begrijpen en vervolgens het bedrijf te benaderen met waardeverhogende doelstellingen om de transitie te stimuleren. Zo kunnen de producten en diensten van een bedrijf sneller worden afgestemd op de SDG's of ESG-risico's worden beperkt.

Samenwerken met een bedrijf op dit niveau kan een aanzienlijke positieve impact hebben. Hoewel beleggers niet moeten beweren dat een succesvolle samenwerking alleen aan hun betrokkenheid te danken is, moeten we toch blij zijn als er een succesvolle verandering plaatsvindt.

Om de impact van een engagement te versterken en te maximaliseren, zijn er meerdere opties beschikbaar voor beleggers in de publieke markt.

Hieronder vallen bilaterale samenwerkingsverbanden tussen verschillende beleggingsteams binnen één vermogensbeheerder of tussen vermogensbeheerders onderling, maar ook samenwerkingen met derden, zoals die met Farm Animal Investment Risk and Return (FAIRR), die zich vaak richten op één specifieke kwestie of een reeks kwesties.

Er zijn veel verschillende escalatiemogelijkheden, waaronder het voorstellen van aandeelhoudersresoluties op jaarlijkse algemene vergaderingen of zelfs de agressievere aanpak van activistische beleggers.

Het verkopen van een aandelenbelang in een bedrijf moet worden gezien als een laatste redmiddel, dat eerder een signaal is van het falen om de impact van beleggers te vergroten dan dat het daadwerkelijk verandering teweegbrengt.

In de Positive Change-strategie geven wij de voorkeur aan de partnershipbenadering: samenwerken met de bedrijven waarbij we betrokken zijn om verandering te stimuleren en te versnellen.

Neem Toyota. De transitie van de auto-industrie van verbrandingsmotoren naar schone brandstoffen is cruciaal voor de ontwikkeling van duurzame mobiliteit en stedelijke infrastructuur. Met een productie van 10,6 miljoen auto's in 2022 is Toyota door zijn schaalgrootte essentieel voor een succesvolle transitie.

Volgens ons heeft het bedrijf een achterstand opgelopen ten opzichte van sectorgenoten in de transitie naar emissievrije voertuigen, ondanks hun historische technologische leiderschap. We hebben er ook enkele problemen vastgesteld met de governancestructuur van het bedrijf. Pictet AM heeft engagementsdoelstellingen opgesteld die gericht zijn op het bepalen van doelstellingen en het versnellen van investeringen in EV- en alternatieve energieoplossingen, naast andere doelstellingen die de onafhankelijkheid van het bestuur moeten vergroten. Wij hebben ons standpunt duidelijk gemaakt door op de algemene vergadering tegen het management te stemmen over een voorstel met betrekking tot governance en onze beweegredenen rechtstreeks aan Toyota mee te delen. Daarmee hebben we onze positie als ondersteunende aandeelhouders die verandering nastreven duidelijk gemaakt.

In 2023 heeft Toyota een ambitieus doel gesteld voor de productie van 1,5 miljoen EV's per jaar tegen 2026, naast technologische vooruitgang op het gebied van solid-state accu's (zie grafiek). Maatregelen om de kruisparticipaties te vereenvoudigen en het opzetten van processen om de governance te verbeteren, laten ook positieve vooruitgang zien.

Was ons engagement of stemmen bij volmacht de enige katalysator voor verandering? Misschien niet. Maar in combinatie met de stem van andere stakeholders hebben we misschien wel een rol gespeeld en een positieve beleggersimpact gehad.

Zelfs als we slechts een kleine rol spelen in het stimuleren van positieve verandering, vinden we dat het onze verantwoordelijkheid is om dat te doen.

Samengevat sluiten de gevestigde definities van impactbeleggen beslist niet uit dat beleggers in de publieke markt met impact kunnen beleggen.

Bovendien kan worden gesteld dat de bedrijfsimpact in publieke markten zelfs nog groter kan zijn en, hoewel de beleggersimpact een directere link kan hebben bij particuliere beleggingen, zijn er ook meerdere mogelijkheden voor beleggers in publieke markten.

Actief in dialoog gaan met bedrijven om positieve verandering aan te moedigen heeft (mogelijk) een meetbare impact en kan waarde creëren voor beleggers.

Voorbeelden van succesvolle vooruitgang op weg naar onze engagementsdoelstellingen in de korte geschiedenis van de strategie zijn die met het oliedienstenbedrijf Baker Hughes, het Amerikaanse nutsbedrijf PG&E en de autogigant Toyota.