Op 5 november 2024 worden de Amerikaanse presidentsverkiezingen gehouden. Het zal ongetwijfeld het middelpunt van de marktaandacht zijn volgend jaar. Een nieuwe confrontatie tussen Biden en Trump lijkt op dit moment het meest waarschijnlijk. De finish is echter nog ver weg en andere scenario’s zijn nog mogelijk. Maar zelfs als het duel tussen Biden en Trump zich zou herhalen, zouden de gevolgen voor de financiële markten deze keer heel anders kunnen zijn. Wat kunnen we leren van historische observaties van marktgedrag in een verkiezingsjaar? Welke gevolgen kunnen deze verkiezingen hebben voor de Amerikaanse economie? Zal de volatiliteit op de aandelenmarkt toenemen? Wordt de twijfel over de houdbaarheid van de Amerikaanse staatsschuld groter?  

” It’s the economy, stupid “… echt? 

Bijna een jaar voor de presidentsverkiezingen blijft de groei dynamisch, op 15 december staat de S&P 500 op recordhoogte, de desinflatiebeweging is in volle gang, de werkloosheidscijfers naderen recordlaagtes, de kloof tussen de hoogste en laagste lonen is kleiner geworden en de herindustrialisatiebeweging is gaande! De economische resultaten van de regering-Biden zijn daarom vleiend… vooral vergeleken met de verwachtingen van de meeste waarnemers. Eind 2022 geloofden velen van hen inderdaad dat het aanscherpen van het Federal Reserve-beleid de Amerikaanse economie alleen maar in een recessie kon duwen…was dat niet de enige manier om de inflatie omlaag te krijgen?  

Maar wedden dat dit record Biden in staat zal stellen de herverkiezing te winnen, zou misschien te ver gaan. Het gevoel van veel Amerikaanse huishoudens is waarschijnlijk niet zo gunstig als de indicatoren suggereren: terwijl de inflatie afneemt, zijn de prijzen aanzienlijk hoger dan voor de pandemie (+25% voor voedsel, +20% voor nieuwe auto’s en zelfs +35% voor tweedehands auto’s). Stijgende rentetarieven, voor zowel consumentenkrediet als hypotheken, kunnen ook een negatieve invloed hebben op deze perceptie, doordat ze het budget van huishoudens en de betaalbaarheid van huizen onder druk zetten. Ten slotte is het in een extreem gepolariseerde politieke context verre van zeker dat deze verkiezingen alleen op basis van de economie en de aandelenmarkt zullen worden beslist! 

Hoe gedragen markten zich in een verkiezingsjaar? 

Hoewel het moeilijk is om lessen te trekken uit eerdere episodes, biedt het historische gedrag van de aandelenmarkt tijdens verkiezingsjaren enkele inzichten. De volatiliteit is meestal hoger dan normaal en de prestaties van de aandelenmarkt zijn over het algemeen iets minder dan ‘normaal’. De beperking van deze studies is natuurlijk de kleine steekproefgrootte en het feit dat ernstige recessies het rendement in sommige verkiezingsjaren aanzienlijk kunnen beïnvloeden. Deze onderzoeken onthullen echter wel een aantal lessen: sinds 1984 is de gemiddelde verkiezingsjaarprestatie van aandelen positief, maar zwakker dan in andere jaren.1 Deze prestaties worden ondersteund door de groei van de bedrijfswinsten, die over het algemeen profiteren van gunstige economische omstandigheden in de aanloop naar verkiezingen, terwijl de risicopremie ook de neiging heeft om te stijgen. Deze toegenomen prestaties en de stijging van de volatiliteit kunnen worden verklaard door de toenemende onzekerheid rond het economische beleid in verkiezingsjaren. Vanaf de zomer heeft de index voor “economische beleidsonzekerheid” de neiging om te stijgen… en daalt pas weer als de resultaten bekend zijn. 

Een beperkt fiscaal beleid  

De markten zullen letten op de fiscale keuzes van de kandidaten. Hoewel de agenda’s nog onduidelijk zijn, heeft D. Trump beloofd om “zijn” belastingverlagingen te verlengen: ze werden besloten in 2017, maar zullen aflopen in 2025. Volgens de CRFB2 , zouden de kosten voor de begroting over een periode van tien jaar ongeveer 3,3 biljoen dollar bedragen (3,8 biljoen dollar als de stijging van de rentebetalingen wordt meegerekend). Als alle andere factoren gelijk blijven, zou dit het tekort met meer dan een vol procentpunt van het bbp verhogen en de staatsschuld opdrijven tot 125% van het bbp in 2033, vergeleken met 115% als het beleid ongewijzigd blijft (d.w.z. als de belastingverlagingen mogen aflopen).  

De financiering van deze belastingverlagingen, zoals aangekondigd door voormalig president Trump, met een verhoging van 10% van de tarieven op alle Amerikaanse import zou op papier over een periode van tien jaar $2,5 biljoen kunnen opleveren voor de begroting. Dit cijfer zou echter waarschijnlijk worden verlaagd door een krimp van de import en een daling van de groei. Bovenal zou een dergelijke toename de wereldeconomie op het pad zetten naar een grootschalige handelsoorlog! Het opnieuw in evenwicht brengen van de begroting door te bezuinigen op niet-defensiegerelateerde, discretionaire uitgaven, zoals voormalig president Trump ook voorstelt, is een illusie. Dergelijke uitgaven vertegenwoordigen vandaag amper 3% van het bbp, en ze met meer dan 30% verminderen is onrealistisch.  

Moody’s herhaalde onlangs de risico’s van de fiscale situatie van het land en plaatste de AAA-rating op negatief. Hoe zullen de obligatiemarkten reageren op de voortdurende stijging van de schuldenlast en een mogelijke verlaging van de Amerikaanse rating? Het vertrouwen van beleggers in het vermogen van de overheid om haar schuld te beheren is in de loop van de jaren gestaag afgenomen: de Amerikaanse CDS is al gedaald van 10 basispunten in 2021 naar meer dan 50 basispunten eind november (eerder in 2023 was dit meer dan 70 basispunten ten tijde van de impasse rond het schuldenplafond afgelopen voorjaar).3 Beleggers zullen een goede reden hebben om weer op te krabbelen… 

Sectorale in plaats van macro-economische uitdagingen 

Nu de budgettaire speelruimte beperkter is, zullen de verkiezingen voor de aandelenmarkten waarschijnlijk meer een sectorale dan een macro-economische kwestie zijn. En toch wijzen de lijnen die de kandidaten trekken voor de markten in radicaal tegenovergestelde richtingen. J. Biden heeft bijvoorbeeld een koolstofarme elektriciteitssector beloofd tegen 2025 en koolstofneutraliteit tegen 2050. De vorige Trump-regering trok zich terug uit de Overeenkomst van Parijs en schrapte verschillende wetten en regels op het gebied van milieubescherming. Het is een veilige gok dat deze richting zal worden voortgezet als er een tweede presidentschap van Trump komt. Ook de toekomst van de ACA (Affordable Care Act) zou ernstig in gevaar kunnen komen als D. Trump wordt verkozen.  De voorstellen van de kandidaten om kunstmatige intelligentie te reguleren zouden ook van invloed kunnen zijn op de markten. De aard van de presidentiële meerderheid zal echter net zo belangrijk zijn als de gekozen kandidaat. Geen van beide mannen zal als president in staat zijn om zijn beloften na te komen, tenzij zijn partij een meerderheid in het Congres wint.  

Monetair beleid onder druk… 

De kwestie van de onafhankelijkheid van de Federal Reserve kan de markten ook zorgen baren. D. Trump heeft de centrale bank vaak aangevallen, soms in gewelddadige bewoordingen — in 2019 noemde hij voorzitter J. Powell, een “domkop” — en probeerde hij Judy Shelton te benoemen, een felle criticus van de instelling en een fervent voorstander van een terugkeer naar de goudstandaard. Als D. Trump wordt verkozen, zou J. Shelton wel eens bij de Fed kunnen komen (mits de Senaat haar natuurlijk niet opnieuw tegenwerkt), of zelfs de Fed kunnen leiden in plaats van J. Powell, wiens termijn als voorzitter in januari 2026 afloopt. Terugkomen op de onafhankelijkheid van de centrale bank - of er zelfs maar naar hinten - nog voordat de herinnering aan de recente inflatie-episode is vervaagd, zou gevaarlijk zijn.  

Naar stijgende aandelenrisicopremies en volatiliteit…  

De programma’s van D. Trump en J. Biden zullen de Amerikaanse economie dus op heel verschillende paden zetten. Zolang geen enkele kandidaat zich onderscheidt, is het een veilige gok dat de onzekerheid op de aandelenmarkten zal wegen en de volatiliteit zal aanwakkeren. Hoewel het verleden niet altijd een “goede” leidraad is, moeten we niet vergeten dat Biden bij de verkiezingen van 2020 7 miljoen stemmen meer kreeg dan zijn tegenstander, maar door de kronkels van het Amerikaanse kiescollegesysteem kwam de verkiezing neer op minder dan 100.000 stemmen, in een handvol staten! Het ergste voor de markten zou natuurlijk zijn als de onzekerheid niet zou verdwijnen op 5 november 2024…  

Dit document is uitsluitend bedoeld voor informatieve en educatieve doeleinden en kan de mening en eigendomsinformatie van Candriam bevatten, het vormt geen aanbod om financiële instrumenten te kopen of te verkopen, noch vormt het een beleggingsaanbeveling of een bevestiging van enigerlei transactie. Hoewel Candriam de gegevens en bronnen in dit document zorgvuldig selecteert, kunnen fouten of weglatingen niet a priori worden uitgesloten. Candriam kan niet aansprakelijk worden gesteld voor directe of indirecte schade als gevolg van het gebruik van dit document. De intellectuele eigendomsrechten van Candriam moeten te allen tijde worden gerespecteerd, de inhoud van dit document mag niet worden gereproduceerd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming. De verstrekte informatie kan zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd.