Nu we terugkijken op 2022, trekken we de belangrijkste lessen uit dit jaar van renteverhogingen. Hoewel de missie van de FED is geslaagd, blijft de inflatie in de eurozone hoog en is de manoeuvreerruimte van de ECB krap, met grote risico’s, met name die van een destabilisering van het financiële stelsel.

Een balans in drie punten

In 2022 verhoogden de centrale banken, geconfronteerd met een inflatieschok, hun beleidsrente op een ongekende en bijna unanieme manier. Nu het jaar ten einde loopt en de recessie dreigt, is het tijd om de balans op te maken.

Uit deze periode kunnen al drie lessen worden getrokken.

1. Centrale banken zijn zeer slechte voorspellers, aangezien de inflatie consequent is onderschat - denk aan de voorspellingen van de ECB…
2. Monetair kopieergedrag heeft weer eens de overhand gekregen op elke onafhankelijkheid. De FED was dus de eerste en meest agressieve in haar monetaire verstrakking, gevolgd door al haar tegenhangers in een echt kopieergedrag.
3. De inflatiebestrijding is de prioriteit van de centrale bankiers geworden, met het risico dat de wereldeconomie in een ernstige vertraging terechtkomt.

Dus wat kunnen we verwachten in 2023?

Hoewel de inflatie naar verwachting zal dalen, zal zij ruim boven de doelstelling van 2% blijven, waardoor de centrale bankiers gedwongen zullen zijn de rente langere tijd hoog te houden. Meer structurele factoren zoals demografische veranderingen en de energietransitie zouden een structureler effect op de prijzen kunnen hebben. In dit verband zal de grote vraag voor 2023 erin bestaan de eindrente van de verschillende regio’s te voorzien.

In de Verenigde Staten verhoogde de Federal Reserve haar beleidsrente op de meest agressieve manier in 40 jaar. Missie volbracht. Met vier uitzonderlijke verhogingen van 75 basispunten die de fed fund rate op 4% brengen, en een ambitieus beleid om haar balans af te bouwen, is de FED erin geslaagd de inflatiedynamiek te beïnvloeden zonder het financiële stelsel te destabiliseren. In 2023 verwachten wij dat de centrale bank de rente nog tweemaal zal verhogen en zich zal stabiliseren rond 5,25%. Het beheer van de eindrente zal een delicate evenwichtsoefening blijven, aangezien de buffer van de spaargelden van de gezinnen de vertraagde effecten van de stijging van de langetermijnrente op de economie verhult. 

In de eurozone maakte de ECB een einde aan haar negatieve rentevoeten door deze in vijf maanden tijd ongemeen snel met meer dan 200 basispunten te verhogen. Maar de inflatie is nog steeds niet onder controle en bedraagt meer dan 10%¹. Hoewel wordt verwacht dat de energieprijzen zich in 2023 zullen stabiliseren, doet het meest recente akkoord van de Duitse werknemers over een loonstijging van 8,5% over 2 jaar² de vrees ontstaan dat de loon-prijsspiraal in gang wordt gezet. Bovendien hebben de Europese regeringen de begrotingsorthodoxie losgelaten en ondersteunen zij de consumptie met het risico dat de inflatie hoger uitvalt dan gewenst. De monetaire verkrapping die de Europese Centrale Bank heeft ingezet, is dus nog niet ten einde. Verwacht wordt dat de ECB haar beleid in 2023 verder zal normaliseren met verschillende renteverhogingen om de depositorente op 3% te brengen. De taak zal verder worden bemoeilijkt door het feit dat het begrotingsbeleid de effecten van een krapper monetair beleid gedeeltelijk compenseert. De ECB zal de rente moeten verhogen terwijl de FED haar eindtarief al heeft bereikt - een evenwichtsoefening om een te sterke stijging van de euro te voorkomen.

Buiten deze renteprognoses zijn er twee grote risico’s die in 2023 in het oog moeten worden gehouden.

Het risico van verlies van onafhankelijkheid. Het drama met Liz Truss in het Verenigd Koninkrijk heeft de gevaren van potentiële clash tussen budgettair en monetair beleid aan het licht gebracht. En de geschiedenis zou zich kunnen herhalen.

Het risico van de verkrapping. Te veel renteverhogingen zouden het financiële systeem kunnen destabiliseren via de pensioenfondsen of de huizenmarkt. Hoewel een dergelijke fout tot dusver werd vermeden, zal dit risico het komende jaar in het oog opgevolgd moeten worden.

De dans van monetaire verstrakking zou in 2023 tot een einde moeten komen, en hopelijk een beter einde dan een mars naar het schavot.

¹ Bron: Eurostat

² Bron: IG Metall