Jarenlang zijn we er getuige van geweest. Elke persconferentie van de Europese Centrale Bank (ECB) werd afgesloten met een oproep aan de eurolanden hun overheidsfinanciën op orde te houden c.q. te brengen. Tegenwoordig is zelfs zo’n oproep van de bank vaker niet dan wel te horen.
Toen de EU-landen onlangs besloten de toch al uitgeholde Europese begrotingsregels verder te versoepelen, hoorde niemand ook maar enig zorgwekkend besluit van de ECB. Wij mogen zo langzaam aan aannemen dat begrotingsdiscipline in de Eurotower in Frankfurt eerder een scheldwoord is dan gewenst financieel beleid in de muntunie.
Hetzelfde geldt voor de wisselkoers van de euro. Als EUR/USD oploopt, is het wachten totdat één of meerdere ECB-bestuursleden zijn of haar zorgen erover ventileert. Dáált die wisselkoers, dan hoor je er niemand over. Vreemd, aangezien verschillende eurolanden zelf het bewijs zijn dat een sterke munt goed is voor de welvaart en economische groei. Eveneens zijn er een aantal eurolanden die het bewijs zijn dat een zwakke munt een prima recept is voor een stagnerende economie.
Wat voor een sterke munt geldt, geldt ook voor lage inflatie: die is gunstig voor economische ontwikkeling op termijn, een te hoge geldontwaarding juist niet. Vandaar dat haviken bij de centrale banken vrij snel ageren voor renteverhogingen als inflatie te veel en te lang dreigt op te lopen.
Anno 2022 is de inflatie in de eurozone naar alle maatstaven veel te hoog. De inflatieverwachtingen voor de komende jaren bij alles en iedereen wijzen op aanmerkelijk meer dan 2 procent inflatie per jaar. Alleen de economische modellen van de ECB blijken dat niet te kunnen.
Door de te hoge inflatie, die te lang te hoog is én te lang te hoog lijkt te blijven, ging men in Londen, Sydney, Washington en talloze andere (hoofd)steden de ECB voor met het stoppen met het opkopen van staats- en bedrijfsobligaties en het verhogen van de rentes. Dat was voor het eerst in een decennium of zelfs nog langer.
Haviken? überduiven zijn het!
Bij de ECB wordt pas sinds kort gesproken over renteverhogingen. Daarbij worden die leden van het bestuur die ervoor pleiten de rente in juli van -0,5 procent naar 0 procent te brengen, als haviken opgevoerd. Tegen een achtergrond van ruim 7 procent inflatie en een zeer grote kans dat de inflatie de komende jaren significant boven de ECB-doelstelling van 2 procent per jaar uitkomt, oproepen om de officiële rente naar 0 procent op te trekken…sorry, maar in normale tijden zouden we zulke centrale bankiers überduiven noemen en zeer zeker geen haviken. Kunnen we daarmee ophouden aub?
En toch ontwaar ik iets wat op een soort monetaire muiterij lijkt binnen de EBC. Er zijn steeds meer bestuursleden die pleiten voor een snellere actie dan president Christine Lagarde voorstaat.
Op 9 juni zien de ECB-bestuursleden elkaar en daarbij krijgen ze van hun huiseconomen de nieuwe ramingen over inflatie in 2024, hét cruciale cijfer voor het ECB-beleid. Het moet heel gek lopen wil zelfs in de ECB-modellen dat cijfer lager zijn dan 2 procent, ofwel: de eigen economen van de bank zullen betogen dat de inflatie op middellange termijn hoger zal zijn dan het streefpercentage, iets wat zou impliceren dat meer daadkracht nodig is.
Komt de monetaire muiterij uit?
Eens kijken of die monetaire muiterij op 9 juni uitkomt. De plek zou in ieder geval perfect zijn: het kantoor van De Nederlandsche Bank, wiens president enkele jaren geleden met een persverklaring afstand nam van de besluiten van de ECB destijds.
DNB is ook de centrale bank die heel goed weet, gebaseerd op haar eigen historie sinds 1814, dat een lage inflatie, gezonde overheidsfinanciën en een sterke munt de gewenste mix is voor een stabiele, sterke en innovatieve economie. Aangezien de ECB tegenwoordig blijkbaar precies het tegenovergestelde vindt, zou een historisch exposé tijdens het etentje aan de vooravond van de dag van de vergadering wellicht een nuttige geste zijn van de gastinstelling.
Edin Mujagić is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en auteur van het boek ‘Keerpunt 1971’. Hij schrijft iedere laatste vrijdag van de maand voor Investment Officer een ECB Watch over het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank.
