Het monetaire bos waar Christine Lagarde en de rest doorheen wandelen heeft maar één weg. Tijdens de laatste persconferentie zei de ECB-voorzitter duidelijk dat de richting van de rentereis van de bank duidelijk is, namelijk omlaag.
De beroemde Amerikaanse dichter Robert Frost begon zijn waarschijnlijk bekendste gedicht ‘The road not taken’ met de volgende regels:
Two roads diverged in a yellow wood,
And sorry I could not travel both
And be one traveler, long I stood
And looked down one as far as I could
To where it bent in the undergrowth;
Then took the other, as just as fair
Et cetera et cetera
Deze regels lijken níet van toepassing op de Europese Centrale Bank (ECB). Want het monetaire bos waarin Christine Lagarde en de rest doorheen lopen lijkt maar één weg te hebben. De ECB-voorzitter zei op de laatste persconferentie dat het veel te vroeg is om te beginnen met nadenken over een mogelijk andere koers. In de termen van Frost: volgens Lagarde zal er nog lang geen andere weg te zien zijn.
Velen in het ECB-bestuur denken er net zo over. Het Italiaanse bestuurslid zei onlangs bijvoorbeeld dat de economische zwakte in de eurozone hardnekkiger is dan men had verwacht, vooral omdat het herstel van consumptie van huishoudens uitblijft. De Franse bankpresident zei in een toespraak dat de tarieven uit de VS de groei kunnen raken. Inflatie ook, maar hij legde de nadruk op de groei. Beide willen daarmee zeggen dat de ECB-rente verder omlaag moet.
Niet iedereen is het echter met de ‘verder verlagen’-fractie eens. De Belgische opperste centrale bankier gaf aan dat de ECB ervoor moet waken de rente niet te veel te verlagen en bereid moet zijn binnenkort te stoppen met het kortwieken van de rente. Hij ziet in de verte blijkbaar een zijweggetje opdoemen in het monetaire bos.
Isabel Schnabel, het Duitse lid van het dagelijks bestuur van de bank, lijkt inmiddels een heuse Autobahn te zien! De Frankfurtse bank moet nu beginnen met de discussie over het inlassen van een pauze of zelfs helemaal stoppen met het verlagen van de rente, aldus Schnabel onlangs. Ze had het over opwaartse druk op de inflatie.
Onenigheid neemt toe
Kortom, onenigheid over de te volgen koers neemt binnen de ECB toe. Betekent dit dat de bank daadwerkelijk de koers gaat wijzigen? Nou, dat niet. De verstandige fractie is heel klein, de Lagarde-groep is veel groter. Zeker nu ook de Duitse Bundesbank tot die groep lijkt te behoren. Ook Joachim Nagel, president van de Duitse centrale bank, liet onlangs van zich horen en hij pleitte voor verdere renteverlagingen.
De weg die de ECB al enige tijd bewandelt en dus blijft bewandelen, lijkt de eurozone te leiden naar een soort Latijnse monetaire unie, ofwel een Frans-Italiaanse euro met de bijbehorende kwakkelende economie.
De Italiaanse centrale bankier, die sprak van een zwakker dan verwachte economie door het uitblijven van herstel van de huishoudelijke consumptie, vergat bijvoorbeeld in te gaan op de vraag wáárom consumptie niet herstelt.
Dat heeft voor een belangrijk deel te maken met het feit dat de inflatie in de muntunie al jarenlang veel te hoog is, mede omdat de ECB de te hoge inflatie sinds 2021 niet daadkrachtig genoeg aanpakt maar telkens blijft herhalen dat het binnenkort goed zal komen. Te hoge inflatie zorgt nu eenmaal voor een zwakkere economie, dat leert economische historie ons. Was dat niet zo, dan was Italië, met het oog op inflatie in dat land sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog, een economische grootmacht geweest. En dan te bedenken dat er lieden zijn, beleidsmakers, economen, die pleiten voor een hogere inflatiedoelstelling.
Eurobonds
Er is meer wat erop wijst dat dit de eindbestemming is. De Europese Commissie wil allerlei uitgaven - met name aan defensie en infrastructuur - financieren met eurobonds, of gezamenlijke staatschulden. Nu mag u drie keer raden welk rentebeleid daarbij past.
Of wat dacht u van de Franse president Emmanuel Macron, die onlangs zei dat de Europese begrotingsregels overbodig zijn. Die regels zijn een belangrijk deel van het fundament onder de euro. De regels stelden de facto al nauwelijks iets voor en nu pleit Parijs ook voor het wettelijk afschaffen ervan. Opvallend was de oorverdovende stilte naar aanleiding van dat pleidooi bij andere eurolanden. Wie zwijgt stemt toe?
Frost schreef in zijn gedicht dat het kiezen voor een weg onvermijdelijk leidt naar andere wegen verderop (Yet knowing how way leads on to way,I doubted if I should ever come back). Op die manier keert de reiziger hoogstwaarschijnlijk nooit terug op het kruispunt uit het begin.
Frost eindigt zijn gedicht met:
I shall be telling this with a sigh
Somewhere ages and ages hence:
Two roads diverged in a wood, and I—
I took the one less traveled by,
And that has made all the difference.
De ECB kiest mijns inziens de verkeerde monetaire weg. En dat zal, vrees ik, inderdaad veel uitmaken. Mogelijk heel veel, tot aan het verdwijnen van de gemeenschappelijke munt ergens in de toekomst.
Edin Mujagić is econoom, beheerder van Beleggingsfonds Hoofbosch en auteur van het boek Keerpunt 1971. Hij schrijft iedere maand voor Investment Officer een ECB Watch over het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank.
