Op 3 oktober schreef ik hier een column onder de titel “In de bres voor Liz Truss”. In die column uitte ik niet zozeer steun voor de inhoud van haar beleid als wel voor de intentie van dat beleid. Truss wilde het groeivermogen van de Britse economie bevorderen en ervoor zorgen dat werken meer zou lonen. Mijn steun voor Truss was volledig tegen de consensus in want nagenoeg iedereen die ik over haar hoorde was vernietigend.
Nog geen drie weken later is ze verdwenen, de kortst zittende Britse premier, en de YouTube filmpjes waarin ze nog eens stevig belachelijk wordt gemaakt zijn zeer in trek. Ik gun iedereen z’n vertier, maar blijf bij mijn oorspronkelijke standpunt: niet alleen het VK, ook wij hebben meer economische groei nodig, gedreven door een versterking van de aanbodzijde van onze economie.
Vorige week woonde ik een discussiebijeenkomst bij over de vraag hoe we het groeivermogen van ons land kunnen versterken. Het was een onthutsende bijeenkomst. Een hoge ambtenaar leidde de discussie in en maakte van zijn hart geen moordkuil. Hij legde een aantal frustraties op tafel. Een van zijn eerste suggesties was dat we moeten ophouden met zaken die het groeivermogen overduidelijk beperken. Daarvan gaf hij een aantal voorbeelden.
AML en AVG
In het bankwezen zijn duizenden mensen bezig om ervoor te zorgen dat de anti-witwaswetgeving zo goed mogelijk wordt nageleefd. Per saldo levert al dit werk vooral frustratie bij de klanten op en verder heel weinig, behalve ophef als de toezichthouder vindt dat er iets niet deugt. Ondanks al dat werk, die frustratie en de ophef stellen de bevoegde autoriteiten slechts in een beperkt aantal gevallen nader onderzoek in. Ook het naleven van de AVG-wetgeving houdt een hoop mensen bezig, zonder veel economisch of maatschappelijk nut. Allemaal een verspilling van productief vermogen. En we staan waarschijnlijk nog maar aan het begin van ESG-rapportages
Een andere frustratie van onze inleider was dat we in ons land de regels heilig hebben verklaard. Niemand is kennelijk bereid het gezond verstand te gebruiken en verantwoordelijkheid te nemen wanneer het tijdelijk of plaatselijk negeren van sommige regels meer oplevert dan het kost, wat volgens hem in veel andere landen wel wordt gedaan. Het duidelijkst blijkt dat bij het stilleggen of verbieden van woningbouw vanwege tijdelijke stikstofuitstoot. Het is om gek van te worden.
Door immigratie groeit onze bevolking elk jaar behoorlijk. Desondanks is de arbeidsmarkt heel krap wat een rem op onze groei zet. Volgens de inleider heeft slechts 3 procent van alle statushouders (toegelaten asielzoekers) na twee jaar werk. Hij zei dat dat in Polen 80 procent is.
Fundamentalisten
De discussie verplaatste zich op een zeker moment naar de actuele situatie bij de energieprijzen. De fundamentalisten van de energietransitie kraaiden het uit van plezier. De hoge gasprijs is eigenlijk precies wat de energietransitie nodig heeft. Sommige van deze fundamentalisten betogen dat we de hoge gasprijs niet moeten dramatiseren. Reken even mee. In 2019 gebruikten we in Nederland circa 37 miljard kuub gas.
Tegen een marktprijs van zeg EUR 0,20/kuub is dat zo’n 7,4 miljard euro. Nu is de TTF marktprijs ca. EUR 1,20/kuub, dus zou onze gasrekening bij ongewijzigd gebruik circa 44,4 miljard euro zijn, een verschil van meer dan 4 procent BBP. Twee maanden geleden was de gasprijs trouwens bijna het drievoudige van het huidige niveau. Als die prijs was gebleven was onze gasrekening meer dan 12 procent van het BBP hoger uitgevallen. Het lijkt mij een dramatische schok voor ons groeivermogen, maar kennelijk kun je hierover van mening verschillen.
Onze levensstandaard wordt bepaald door de kracht van de economie en een mogelijke verbetering van onze levensstandaard en die van ons nageslacht hangt af van het groeivermogen van de economie. Daar deugt in ons land een hoop wel van, we zijn immers een gaaf land, maar ook een hoop niet. Liz Truss uitlachen mag, maar enig zelf-kritisch vermogen zou wel gepast zijn. Het is soms om gek van te worden.
Han de Jong is voormalig hoofdeconoom van ABN Amro. Hij schrijft wekelijks voor Investment Officer over economie en markten. Meer informatie over zijn visie kunt u lezen op Crystal Clear Economics.
